Effectieve feedback

Geschreven door Anne-Wies Langebeeke

Dat feedback essentieel is bij leren weten veel leerkrachten en assistenten. Maar het kan best lastig zijn om effectieve feedback te geven. Uit onderzoek blijkt dat er vaak feedback wordt gegeven gericht op de persoon, bijvoorbeeld ‘Jij kan goed rekenen!’. Echter krijgt feedback pas kracht als het ingaat op de taak, het proces of de metacognitie van een leerling (Hattie & Timperley, 2007). Indien de feedback uitgebreid wordt gegeven, wordt de gewenste verandering in het leren het meest zichtbaar (Gregory & Levy, 2015). Feedback kan gegeven worden door de leerkracht, assistent, medeleerling, ouder of bijvoorbeeld een computerprogramma. Ook toetsen zijn een vorm van feedback voor de leerling en de leerkracht.

Feed-up, feedback en feed-forward
Hattie en Timperley (2007) stellen daarbij dat feedback samenhangt met een drietal vragen: “Waar werk ik naar toe?” (feed-up), “Doe ik het zo goed?” (feedback) en “Wat is mijn volgende stap?” (feed-forward). Door gericht deze vragen aan leerlingen te stellen wordt het zelfregulerend vermogen, leerling betrokkenheid en het eigenaarschap van een leerling versterkt (Kamphuis & Vernooy, 2011). Om de vraag ‘Doe ik het zo goed?’ vorm te geven kun je het SBI-model gebruiken.

SBI-model         
Effectieve feedback is doelgericht, specifiek, corrigerend en neutraal (Thurlings, 2012). Om feedback gericht te geven kun je gebruik maken van het SBI-model. De S staat voor Situation (situatie), de B voor Behavior (gedrag) en de I voor Impact. Allereerst begin je met het beschrijven van de situatie waar je feedback op wil geven. Daardoor wordt de feedback in een bepaalde setting geplaatst. Het is daarbij noodzakelijk dat de beschrijving zonder oordeel wordt geformuleerd. Bijvoorbeeld, “Vanmorgen tijdens de instructie van de rekenles…”. Vervolgens beschrijf je het gedrag van de leerling in de desbetreffende situatie. “Vanmorgen tijdens de instructie van de rekenles zag ik dat je veel vragen stelde en de sommen tijdens de instructie geconcentreerd aan het maken was…”. Ten slotte beschrijf je wat de impact was van het gedrag. “Vanmorgen tijdens de instructie van de rekenles zag ik dat je veel vragen stelde en de sommen tijdens de instructie geconcentreerd aan het maken was, waardoor je alle sommen afgekregen hebt binnen de tijd!”. “Toen ik zojuist je schrift bekeek zag ik dat je de sommen goed hebt gemaakt. Knap gedaan!” (https://www.mindtools.com/pages/article/situation-behavior-impact-feedback.htm)

6 Tips voor meer feedback in de klas
Feedback is niet alleen effectief tussen een onderwijsprofessional en een leerling. Ook leerlingen onderling kunnen elkaar prima feedback geven, mits ze hier in getraind worden. Veel leerlingen vinden het moeilijk om eerlijke feedback te geven aan een medeleerling. En als we eerlijk zijn vinden wij professionals dat zelf ook best lastig richting collega’s. Hieronder vind je 6 tips om feedback tussen leerlingen te stimuleren.

  1. Betrek leerlingen bij de instructie, lok reacties uit en laat ze input geven
  2. Laat leerlingen op hun taak vooruitkijken en geef daarover feedback
  3. Laat het zien en doe het voor!
  4. Geef leerlingen een actieve rol in het nakijken en controleren van hun eigen werk
  5. Oefen samen in stappen het nakijken van andermans werk
  6. Maak met de leerlingen afspraken over de voorwaarden van ‘goede’ feedback (Goudswaard, Jonkman & Vergunst, 2013).

Verder lezen? 

Goudswaard, M., Jonkman, L. & Vergunst, V. (2013). In onze klas is feedback heel normaal.
Praxisbulletin, jaargang 30, 8(4), 5-9.
http://www.cedgroep.nl/~/media/0cc3ef1336c24087b591449ff38d4d39.ashx

Gregory, J.B. & Levy, P.E. (2015).
Using feedback in organisation consulting. Washington: American Psychological Association.
https://www.apa.org/pubs/books/4317367

Hattie, J. & Timperly, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77 (1),
81112. doi: 10.3102/003465430298487
http://www.columbia.edu/~mvp19/ETF/Feedback.pdf

Kamphuis, E., & Vernooy, K. (2011). Feedback geven, een sterke leerkrachtvaardigheid.
Basisschool management, 7, 4-9.
https://www.hanze.nl/assets/kc-cares/integraal-jeugdbeleid/Documents/Public/1feedbackgeven.pdf

Thurlings, M. (2012) Peer to peer feedback: a study on teachers’ feedback processes.
Heerlen: Open University Nederland.
https://pure.tue.nl/ws/portalfiles/portal/4027535/1468918208824.pdf

 

Je kunt ook de volgende video’s bekijken:

https://www.youtube.com/watch?v=S770g-LULFY

https://www.youtube.com/watch?v=-oRKr5xA9N0

 

Over de auteur:

Anne-Wies Langebeeke is werkzaam als docent en onderwijsadviseur bij het Noordelijk Onderwijsgilde en Effectief Onderwijs. Na de pabo heeft ze ervaring opgedaan in het praktijkonderwijs en het regulieronderwijs. Vervolgens heeft ze de master onderwijskunde afgerond aan de RuG. Na verschillende stages bij de onderwijsinspectie, de NHL en Windesheim is ze gaan werken bij Effectief Onderwijs.